အထိနာနေတဲ့ အမေရိကန်အတွက် အိုဘားမားပေးတဲ့အကြံ၊ ကယ်တင်ရှင်တရုတ် နဲ့ အမေရိကန်စူပါ ပါဝါနေရာက ဆင်းပေးရမလား?

အမေရိကန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမှု ပိုမိုမြင့်မားလာနေတာပါ။ ဒီလို ဗိုင်းရပ်စ် အန္တရယ်ကို မထိန်းချုပ်နိုင်တဲ့ အခြေ အနေမှာပဲ အမေရိကန်ရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာလည်း ဆက်တိုက်ကျဆင်းနေတာပါ။ လက်ရှိ အမေရိကန် ဗိုင်းရပ်စ်အ ခြေအနေနဲ့ပက်သက်လို့ အရင် သမ္မတဟောင်း ဘားရက်စ် အိုဘားမားက ကြာသပတေးနေ့ကလုပ်ခဲ့တဲ့Bloomberg’s group Virtual Meetingမှာ မြို့တော်ဝန်နဲ့အဖွဲ့ကိုအကြံအချို့နဲ့သတိပေးစကားတချို့ပေးခဲ့ပါတယ်။

အခုလိုမိုးထဲရေထဲ ရောက်နေတဲ့အချိန်မှာ တိုင်းပြည်အတွက် အရေးကြီးဆုံးက ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေထဲက သတင်းမှားတွေ ဖြန့်နိုင်တယ်ဆိုတာပါ။ ဒီသတင်းမှားအချက်အလက်မှားတွေဟာ ခေါင်းဆောင်းပိုင်းတွေသာမကဘယ်သူကမဆိုပြန့်စေနိုင်ပြီး ဒါကိုထိန်းချုပ်ဖို့လည်းတော်တော်ခက်ခဲနေတာပါ။ ဒီသတင်းမှားတွေကြောင့်အခြေအနေပိုဆိုးသွားမှာကိုအိုဘားမားစိုးရိမ်နေပုံရပါတယ်။ ဒါကြောင့် သမ္မတဟောင်းအိုဘားမားက လက်ရှိအခြေအနေတွေနဲ့ပက်သက်ပြီး
(၁) အမှန်ကိုပြောဖို့
(၂) အခြေအနေတွေကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြောဖို့
(၃)စာနာဂရုဏာစိတ်တွေထားရှိပြီး ပြောဖို့
(၄)ရှေ့မှာဆက်ဖြစ်နိုင်မယ့်အရာတွေကို လူတွေကိုစာနာစိတ်နဲ့ပြောပြထားဖို့”လိုတယ်လို့ အစည်းအဝေးတစ်ခုမှာ မြို့တော်ဝန်နဲ့အဖွဲ့ကို အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။

WHOက ကမ္ဘာ့ကပ်အဖြစ်ကြေငြာခဲ့တာတောင် အမေရိကန်ဟာ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ကို လျော့တွက်ပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု အားနည်းတယ်ဆိုတာ လတ်တလော အသေအပျောက်နဲ့ကူးစက်နှုန်း အများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ အမေရိကန်အခြေအနေကို ကြည့်ရင်သိနိုင်ပါတယ်။

ဒီလိုအခြေအနေတွေကြောင့်အိုဘားမားက မြို့တော်ဝန်ကို အကြံပေးတွေနဲ့ကျွမ်းကျင်သူတွေများများခေါ်ထားဖို့လည်း အကြံ ပေးခဲ့ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်သူတွေများများရှိလေ အရှက်ရစရာတွေ နည်းသွားလေဖြစ်ပြီး တုံပြန်မှုတွေကလည်းပိုကောင်းလာလိမ့်မယ်လို့ အိုဘားမားကဆိုပါတယ်။ ဒီစကားတွေက Bloomberg’s groupရဲ့၄ ကြိမ်မြောက် အစည်းအဝေးမှာ အိုဘားမား ပြောကြားခဲ့တာတွေပါ။ ရှေ့၂ကြိမ်မြောက်အစည်းအဝေးမှာတုန်းကလည်း ဘီကလင်တန်နဲ့ ရှေးသမ္မတ George W. Bush တို့လည်းပါဝင်ပြီး စကားပြောခဲ့ကြပါသေးတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့လတွေကတည်းက Social Distancingလုပ်ဖို့ အိုဘားမားကတိုက်တွန်းခဲ့ပေမယ့် အစိုးရပိုင်းက လေးလေးနက်နက်လုပ်ဆောင်မှုမရှိတဲ့အတွက် ပြည်သူတွေကလည်း ပေါ့ပေါ့လျော့လျော့ အပျော်မပျက် နေခဲ့ကြပါတယ်။ ခုချိန်ထိလည်း လူအုပ်စု အုပ်စုဆိုတာတွေရှိနေတုန်းပဲဖြစ်ပါတယ်..

နောက်ပြီး သမ္မတဒေါနယ်ထရမ့် ကလည်း ဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိထိရောက်ရောက် တုံ့ပြန်ဖို့ထက် စီးပွားရေးလှုပ်ရှားမှုတွေ ပြန်လုပ်ဖို့စိတ်စောပြီးဒါလုပ်ဖို့ပဲဆန္ဒရှိနေတာပါ။ ဒါပေမယ့်အိုဘားမားကတော့ ပြည်သူတွေရဲ့ကျန်းမာရေးကို လေးလေးနက်နက် ကာကွယ်ပေးဖို့ အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ လက်ရှိအချိန်ထိ ဗိုင်းရပ်ကူးစက်မှုကို ထိထိရောက်ရောက်ဟန့်တားနိုင်ခြင်းမရှိပဲ စောင့်ကြည့်ခြင်း စစ်ဆေးခြင်းတွေကို တိုင်းပြည်ရဲ့ နေရာအားလုံးကို မဖြန့်ကျက်နိုင်သေးပါဘူး။ အိုဘားမားရဲ့အကြံတွေနဲ့ပက်သက်ပြီး ထရမ့်ကလည်း မကျေမနပ်ဖြစ်နေပါတယ်။ မီဒီယာတွေကတော့ အိုဘားမားအကြံတွေအတိုင်း သတင်းမှန်တွေစီးဆင်းဖို့နဲ့ တင်းကြပ်တဲ့စည်းမျည်းတွေချဖို့လိုတယ်လို့လည်း ရေးသားကြပါတယ်။

အမေရိကန်မှာ တစ်ရက်ကို လူ တစ်ထောင်နီးပါး သေဆုံးနေတာနဲ့ပက်သက်လို့ အိုဘားမားက”ထရမ့်အစိုးရရဲ့ တစ်ပတ်အတွင်းနာရေးစီးပွားရေးစံနှုန်း”ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်ကိုတွစ်တာမှာ ပြန်တင်ထားပြီး ထရမ့်အစိုးရကို တိုက်ရိုက်မဝေဖန်ပေမယ့်သွယ်ဝိုက်ဝေဖန်တဲ့စကားလုံးတွေ တွစ်တာမှာရေးသားခဲ့ပါတယ်။ အခုလို ကျရှုံးမှုတွေအတွက် ပြည်သူတွေအနေနဲ့အစိုးရကို Vote လုပ်ကြဖို့နဲ့ ခုလိုဖြစ်ရတာ WHOရဲ့ ဒီဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကမ္ဘာ့ကပ်ဆိုတာကို ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့သူကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ တိုက်ရိုက်နာမည်တပ်မပြောခဲ့ပါဘူး။

မြို့တော်ဝန်ကိုပေးခဲ့တဲ့ အိုဘားမားရဲ့မှတ်ချက်တွေနဲ့အကြံတွေက ထရမ့်ထက်စာရင် မှတ်သားစရာကောင်းတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့လတွေတည်းက Social Distancingကို အမေရိကန်ပြည်သူတွေ စနစ်တကျလုပ်ကြဖို့တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အမေရိကန်တွေက ဗိုင်းရပ်စ်ကို လျော့တွက်ခဲ့တဲ့ အတွက် လုပ်ငန်းပေါင်းများစွာပိတ်သိမ်းခဲ့ရသလို အလုပ်လက်မဲ့တွေ သန်းနဲ့ချီဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ အိုဘားမားကဒီလိုတွေ သတိပေးပေမယ့် အမေရိကန်ဟာ ကူးစက်နှုန်းအမြင့်ဆုံးနဲ့ တစ်ရက်ကို လူဦးရေ ၉၀၀ကျော်လောက်သေဆုံးနေဆဲပါ။

အိုဘားမားက လက်ရှိဗိုင်းရပ်စစ်ပွဲကြီးကို ဆင်နွှဲနေတဲ့ ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေကို “အရာရာကိုပေးဆပ်ခြင်းအတွက်”ချီးကျူးပြောဆိုခဲ့ပြီး အမေရိကန်လူမျိုးအချင်းချင်း ကိုယ်ချင်းစာတရားထားပြီး ကူညီဖို့တိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိအမေရိကန်မှာ လူဦးရေ ၄သိန်း၆သောင်း၂ထောင် ကျော်ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရပြီး လူ၁၆၅၀၀ ထိသေဆုံးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအမေရိကန်တွေ အထိနာနေချိန်မှာ တရုတ်ကတော့ ကမ္ဘာပတ်ပြီး ကယ်တင်ရှင် နေရာကို တက်လာနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ စူပါပါဝါအမေရိကန်ဟာ သူ့နေရာကို တရုတ်ကို ပေးရမလားဆိုတာတော့ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းလာနေပြီလည်းဖြစ်ပါတယ်..

#Lifestyle_Myanmar

#Mg_Htet

REF_CNN

PHoto_Gettyimages/CNN

ZAW GYI VERSION

အထိနာေနတဲ့ အေမရိကန္အတြက္ အိုဘားမားေပးတဲ့အႀကံ၊ ကယ္တင္ရွင္တ႐ုတ္ နဲ႔ အေမရိကန္စူပါ ပါဝါေနရာက ဆင္းေပးရမလား?

အေမရိကန္မွာ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ ကူးစက္ခံရမႈ ပိုမိုျမင့္မားလာေနတာပါ။ ဒီလို ဗိုင္းရပ္စ္ အႏၲရယ္ကို မထိန္းခ်ဳပ္နိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာပဲ အေမရိကန္ရဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာလည္း ဆက္တိုက္က်ဆင္းေနတာပါ။ လက္ရွိ အေမရိကန္ ဗိုင္းရပ္စ္အေျခအေနနဲ႔ပက္သက္လို႔ အရင္ သမၼတေဟာင္း ဘားရက္စ္ အိုဘားမားက ၾကာသပေတးေန႔ကလုပ္ခဲ့တဲ့Virtual Meetingမွာ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္နဲ႔အဖြဲ႕ကိုအႀကံအခ်ိဳ႕နဲ႔သတိေပးစကားတခ်ိဳ႕ေပးခဲ့ပါတယ္။

အခုလိုမိုးထဲေရထဲ ေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးႀကီးဆုံးက ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြထဲက သတင္းမွားေတြ ျဖန္႔နိုင္တယ္ဆိုတာပါ။ ဒီသတင္းမွားအခ်က္အလက္မွားေတြဟာ ေခါင္းေဆာင္းပိုင္းေတြသာမကဘယ္သူကမဆိုျပန္႔ေစနိုင္ၿပီး ဒါကိုထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔လည္းေတာ္ေတာ္ခက္ခဲေနတာပါ။ ဒီသတင္းမွားေတြေၾကာင့္အေျခအေနပိုဆိုးသြားမွာကိုအိုဘားမားစိုးရိမ္ေနပုံရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတေဟာင္းအိုဘားမားက လက္ရွိအေျခအေနေတြနဲ႔ပက္သက္ၿပီး
(၁) အမွန္ကိုေျပာဖို႔
(၂) အေျခအေနေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေျပာဖို႔
(၃)စာနာဂ႐ုဏာစိတ္ေတြထားရွိၿပီး ေျပာဖို႔
(၄)ေရွ႕မွာဆက္ျဖစ္နိုင္မယ့္အရာေတြကို လူေတြကိုစာနာစိတ္နဲ႔ေျပာျပထားဖို႔”လိုတယ္လို႔ အစည္းအေဝးတစ္ခုမွာ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္နဲ႔အဖြဲ႕ကို အႀကံေပးခဲ့ပါတယ္။

WHOက ကမၻာ့ကပ္အျဖစ္ေၾကျငာခဲ့တာေတာင္ အေမရိကန္ဟာ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ကို ေလ်ာ့တြက္ၿပီး ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈ အားနည္းတယ္ဆိုတာ လတ္တေလာ အေသအေပ်ာက္နဲ႔ကူးစက္ႏႈန္း အမ်ားဆုံးျဖစ္ေနတဲ့ အေမရိကန္အေျခအေနကို ၾကည့္ရင္သိနိုင္ပါတယ္။

ဒီလိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ အိုဘားမားက ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ကို အႀကံေပးေတြနဲ႔ကၽြမ္းက်င္သူေတြမ်ားမ်ားေခၚထားဖို႔လည္း အႀကံေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ ကၽြမ္းက်င္သူေတြမ်ားမ်ားရွိေလ အရွက္ရစရာေတြ နည္းသြားေလျဖစ္ၿပီး တုံျပန္မႈေတြကလည္းပိုေကာင္းလာလိမ့္မယ္လို႔ အိုဘားမားကဆိုပါတယ္။ ဒီစကားေတြက Bloomberg’s groupရဲ့၄ ႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေဝးမွာ အိုဘားမား ေျပာၾကားခဲ့တာေတြပါ။ ေရွ႕၂ႀကိမ္ေျမာက္အစည္းအေဝးမွာတုန္းကလည္း ဘီကလင္တန္နဲ႔ ေရွးသမၼတ George W. Bush တို႔လည္းပါဝင္ၿပီး စကားေျပာခဲ့ၾကပါေသးတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့လေတြကတည္းက Social Distancingလုပ္ဖို႔ အိုဘားမားကတိုက္တြန္းခဲ့ေပမယ့္ အစိုးရပိုင္းက ေလးေလးနက္နက္လုပ္ေဆာင္မႈမရွိတဲ့အတြက္ ျပည္သူေတြကလည္း ေပါ့ေပါ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ အေပ်ာ္မပ်က္ ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ခုခ်ိန္ထိလည္း လူအုပ္စု အုပ္စုဆိုတာေတြရွိေနတုန္းပဲျဖစ္ပါတယ္..

ေနာက္ၿပီး သမၼတေဒါနယ္ထရမ့္ က ဗိုင္းရပ္စ္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ တုံ႔ျပန္ဖို႔ထက္ စီးပြားေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ ျပန္လုပ္ဖို႔စိတ္ေစာၿပီး ဒါလုပ္ဖို႔ပဲဆႏၵရွိေနတာပါ။ အိုဘားမားကေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ့က်န္းမာေရးကို ေလးေလးနက္နက္ ကာကြယ္ေပးဖို႔ အႀကံေပးခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္မွာ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ဗိုင္းရပ္ကူးစက္မႈကို ထိထိေရာက္ေရာက္ဟန္႔တားနိုင္ျခင္းမရွိပဲ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း စစ္ေဆးျခင္းေတြကို တိုင္းျပည္ရဲ့ ေနရာအားလုံးကို မျဖန္႔က်က္နိုင္ေသးပါဘူး။

အိုဘားမားရဲ့အႀကံေတြနဲ႔ပက္သက္ၿပီး ထရမ့္ကလည္း မေက်မနပ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ မီဒီယာေတြကေတာ့ အိုဘားမားအႀကံေတြအတိုင္း သတင္းမွန္ေတြစီးဆင္းဖို႔နဲ႔ တင္းၾကပ္တဲ့စည္းမ်ည္းေတြခ်ဖို႔လိုတယ္လို႔လည္း ေရးသားၾကပါတယ္။

အေမရိကန္မွာ တစ္ရက္ကို လူ တစ္ေထာင္နီးပါး ေသဆုံးေနတာနဲ႔ပက္သက္လို႔ အိုဘားမားက”ထရမ့္အစိုးရရဲ့ တစ္ပတ္အတြင္းနာေရးစီးပြားေရးစံႏႈန္း”ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ကိုတြစ္တာမွာ ျပန္တင္ထားၿပီး ထရမ့္အစိုးရကို တိုက္ရိုက္မေဝဖန္ေပမယ့္သြယ္ဝိုက္ေဝဖန္တဲ့စကားလုံးေတြ တြစ္တာမွာေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အခုလို က်ရႈံးမႈေတြအတြက္ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔အစိုးရကို Vote လုပ္ၾကဖို႔နဲ႔ ခုလိုျဖစ္ရတာ WHOရဲ့ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ဟာ ကမၻာ့ကပ္ဆိုတာကို ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့သူေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ေဝဖန္ခဲ့ပါတယ္။ တိုက္ရိုက္နာမည္တပ္မေျပာခဲ့ပါဘူး။

ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ကိုေပးခဲ့တဲ့ အိုဘားမားရဲ့မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔အႀကံေတြကထရမ့္ထက္စာရင္ မွတ္သားစရာေကာင္းတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လေတြတည္းက Social Distancingကို အေမရိကန္ေတြ စနစ္တက်လုပ္ၾကဖို႔တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ေတြက ဗိုင္းရပ္စ္ကို ေလ်ာ့တြက္ခဲ့တဲ့ အတြက္ လုပ္ငန္းေပါင္းမ်ားစြာပိတ္သိနိးခဲ့ရသလို အလုပ္လက္မဲ့ေတြ သန္းနဲ႔ခ်ီျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အိုဘားမားကဒီလိုေတြ သတိေပးေပမယ့္ အေမရိကန္ဟာ ကူးစက္ႏႈန္းအျမင့္ဆုံးနဲ႔ တစ္ရက္ကို လူဦးေရ ၉၀၀ေက်ာ္ေလာက္ေသဆုံးေနဆဲပါ။ အိုဘားမားက လက္ရွိဗိုင္းရပ္စစ္ပြဲႀကီးကို ဆင္ႏႊဲေနတဲ့ က်န္းမာေရးလုပ္သားေတြကို “အရာရာကိုေပးဆပ္ျခင္းအတြက္”ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုခဲ့ၿပီး အေမရိကန္လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း ကိုယ္ခ်င္းစာတရားထားၿပီး ကူညီဖို႔တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။

လက္ရွိအေမရိကန္မွာ လူဦးေရ ၄သိန္း၆ေသာင္း၂ေထာင္ ေက်ာ္ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ခံထားရၿပီး လူ၁၆၅၀၀ ထိေသဆုံးေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုအေမရိကန္ေတြ အထိနာေနခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္ကေတာ့ ကမၻာပတ္ၿပီး ကယ္တင္ရွင္ ေနရာကို တက္လာေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ စူပါပါဝါအေမရိကန္ဟာ သူ႔ေနရာကို တ႐ုတ္ကို ေပးရမလားဆိုတာေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းလာေနၿပီလည္းျဖစ္ပါတယ္.