စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆင်ရေးဆိုတာ ဝါဒဖြန့်ခြင်းနှင့် အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ဖြန့်ဖြူးခြင်း၊ မသိမသာကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်ခြင်း၊ လှည့်စားခြင်းနှင့် တလွဲစိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ပေးခြင်းစတာတွေကို တမင်ပြုလုပ်ပြီး ပစ်မှတ်ထားသော ပရိတ်သတ်ရဲ့ တန်ဖိုးထားမှုစနစ်၊ ယုံကြည်မှုစနစ်၊ စိတ်ခံစားမှုများ၊ စိတ်ရင်းများ၊ ဆင်ခြင်ခြင်း (သို့) အပြုအမူများကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။

သမိုင်းတစ်လျှောက်မှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆင်ရေးရဲ့ သက်သေသာဓကများစွာလည်းရှိပါတယ်။ မျက်မှောက်ခေတ်မှာတော့ စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်အသုံးပြုနေကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာလိုင်းတွေနဲ့ အင်တာနက်တွေမှာ မှားယွင်းသောသတင်းအချက်အလက်တွေကို ယုံကြည်လာအောင် သွေးထိုးလှုံ့ဆော်တာမျိုးပြုလုပ်လာကြပါတယ်။

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆင်ရေးနည်းဗျူဟာတွေကို စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေမှာ ရာထူးအာဏာနေရာရရှိဖို့ ကြံစည်သော ရည်မှန်းချက်ကြီးမားသည့် ရုပ်ဝါဒဆန်သူတွေအတွက် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးဆိုတာ အသုံးချပညာတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။

အမှန်တကယ်တော့ ၎င်းစိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးကနေ သင်လိုချင်တဲ့အရာတွေရဖို့ နှင့် တစ်ခြားလူတွေရဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို ကောင်းကောင်းနားလည်ထားပြီး ကိုယ့်ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးအတွက် နည်းဗျူဟာဖြင့် လျှို့ဝှက်ကြံစည်ခြင်းနှင့် စီမံခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အခြေအနေတစ်ခုလုံးကို မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကမှ မသိရပါ။ အကြောင်းရင်းကတော့ ဒီလိုစိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးတွေဟာ စီမံကိန်းချထားသလို သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်း ပုံသေကားချပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ မရှိသလောက်ရှားပါတယ်။ တကယ်တော့ ဒီလိုစစ်ဆင်ရေးတွေက မီးစင် ကြည့်ကရတဲ့ အခြေအနေမျိုးဖြစ်ပြီး ရှဉ့်လည်း လျှောက်သာ ပျားလည်း စွဲသာ ရေးဆွဲရတဲ့ စီမံကိန်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ အခုမျှဝေပေးမယ့်အကြောင်းအရာက နေရာလိုချင်သူ/ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကိစ္စတွေမှာ တစ်ခြားလူတွေထက် ထိပ်ဆုံးမှာနေလိုသူတွေရဲ့ လူအများကို ပြုလုပ်တတ်ကြတဲ့ စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးနည်းလမ်းတစ်ချို့ကို မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။

၁။ ကြိုတင်ကြံစည်ထားခြင်း (စိတ်ကူးအယူအဆ)

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆင်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို စီစဉ်ရာမှာ အဓိကအခက်အခဲဆုံးအရာတစ်ခုက စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုစီသို့ ဝင်ရောက်သောအခါ အမျိုးမျိုးသော ပြောင်းလဲမှုတွေကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ပစ်မှတ်ထားသော ပရိတ်သတ်ရဲ့ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော တုံ့ပြန်မှုတွေကို စနစ်တကျထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းဖြင့် နည်းဗျူဟာအောင်မြင်အောင်ကြိုးစားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချက်က ဝါဒဖြန့်သူများအတွက် အလားအလာအကောင်းဆုံးလုပ်ဆောင်မှုတွေကို ရှင်းလင်းစွာ ပြန်လည်ဖော်ပြနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေဟာ စိတ်ပညာဆိုင်ရာစစ်ဆင်ရေးကို ရှုံးနိမ့်တော့မယ်အခြေအနေမှာ ပြုလုပ်လို့ရနိုင်မယ့် နည်းဗျူဟာအသစ်တွေကို စာရင်းပြုစုဖို့ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က မဟာဗျူဟာ နောက်ကွယ်မှ အဓိကယူဆချက်ကို ဆန်းစစ်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။

တုန်လှုပ်ချောက်ချားဖွယ်ရာ စစ်ရေးမဟာဗျူဟာများကို ထုတ်ပြခြင်း၊ လက်နက်ချခြင်းနှင့် မည်သို့လက်နက်ချရမည်ကို ညွှန်ကြားချက်များပေးသော လက်ကမ်းစာစောင်များဖြန့်ခြင်းနှင့် ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ခံရသော အုပ်စုများကို ထပ်ခါတလဲလဲစိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတဲ့ အသံနှင့် တေးဂီတတွေကို အတိုးအကျယ်ဖြင့် ကြာရှည်စွာ ထုတ်လွှင်ခြင်းစတာတွေကိုလည်း ပြုလုပ်ကြပါတယ်။

၂။ သတင်းစာ၊ ဂျာနယ်၊ မီဒီယာနှင့် လူမှုကွန်ယက်မှ သတင်းအချက်အလက်ဖြန့်ဝေခြင်း

မျက်နှာချင်းဆိုင်စကားပြောဆိုပြီး psywar ထည့်လေ့ရှိသလို ရေဒီယို၊ ရုပ်ရှင်၊ လူမှုမီဒီယာတွေကနေလည်း လူအများကို စစ်ဆင်ရေးလုပ်လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာဆိုရင် Lord Haw-Haw လို့ခေါ်ဆိုကြတဲ့ William Joyce ဆိုသူက ”Germany Calling” ဆိုတဲ့ အစီအစဉ်နဲ့အတူ ဂျာမန်တွေရဲ့ ဝါဒတွေကို ဗြိတိန်နိုင်ငံကို ဖြန့်ဝေခဲ့ပါတယ်။ တစ်ဖက်ရန်သူတွေရဲ့ မြို့တွေကို သိမ်းဆည်းရမိတဲ့အခါ နာမည်ပြောင်းခြင်း( ဥပမာ – ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲမှာ ကွန်မြူနစ်တွေအနိုင်ရပြီးနောက် Saigon မြို့ကို ဟိုချီမင်းမြို့အဖြစ် ပြောင်းလဲခြင်း) နှင့် ဓာတုလက်နက်များဖြင့် ချိန်းခြောက်ခြင်း၊ စတဲ့ နည်းလမ်းမျိုးစုံကို အသုံးပြုခဲ့ကြပါတယ်။

၎င်းနည်းစနစ်အများစုကို ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းနှင့် ၎င်းထက် စောတဲ့အချိန်တွေက တီထွင်ခဲ့ကြပြီး ပဋိပက္ခပေါင်းများစွာကို ဖြစ်ပွားစေခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်စာရေးဆရာတစ်ခုဖြစ်သလို ပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်သူ Daniel Lernerက OSS (အမေရိကန် စီအိုင်အေရဲ့ ရှေ့ပြေး) နှင့် သူ့ရဲ့ စာအုပ်တွင် မဟာဗျူဟာ အမျိုးမျိုးဟာ ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်တယ်ဆိုတာကို ဆန်းစစ်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ Lerner က အောင်မြင်မှုရအံ့ဆဲဆဲအချိန်မှာ အသံချဲ့စက်မှ လက်နက်ချညွှန်ကြားချက်တွေက မည်သူမဆို သိသိသာသာအောင်မြင်ရခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သို့ပေမယ့် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးမှာ အောင်မြင်မှုကို တိုင်းတာဖို့ အင်မတန်ခက်ခဲပါတယ်။

ဒါ့အပြင် လက်ကမ်းစာစောင်များ၊ စာအုပ်များ၊ မဂ္ဂဇင်းများ (သို့) ပိုစတာများကဲ့သို့သော အမြင်အာရုံဆိုင်ရာ မီဒီယာတွေနဲ့ စစ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးနည်းဗျူဟာကိုလည်း ကောင်းကောင်းအသုံးချကြပါတယ်။ သတင်းက ဘယ်လိုရောက်လာတယ်ဆိုတာထက် ပိုပြီး အရေးကြီးတာက ၎င်းတို့ရဲ့ သတင်းစကားက ၎င်းတို့ပတွေအပေါ် ဘယ်လောက်ဩဇာသက်ရောက်သလဲဆိုတာက ပိုအရေးကြီးပါတယ်။

၃။ ထုတ်ဝေသူ / ထုတ်လွှင့်သူရဲ့ သတင်းအချက်အလက်

အထူးသဖြင့် ဒီနေ့ခေတ်မှာ Social Influencer တွေကို အဓိကပစ်မှတ်ပေးပြီး လူအများကို စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေးတွေပြုလုပ်ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီအရာက လူတွေဆီကို များနိုင်သမျှ များများရောက်ဖို့ ပိုပြီးအရေးကြီးတာကြောင့်ပါ။ အထူးသဖြင့် လူအများယုံကြည်ကြတဲ့ / လက်ခံကြတဲ့ influencer မျိုးတွေကို ပိုပြီးအသုံးပြုကြပါတယ်။

Lifestyle_Myanmar

Nyein_Thu

Ref-wikipedia, jstor